ანემია ძაღლებში არის მდგომარეობა, რომელიც იწვევს სისხლის წითელი უჯრედების, ჰემოგლობინის ან ორივე სისხლის ნაკადის შემცირებას. სისხლის წითელი უჯრედების და ჰემოგლობინის ფუნქციაა ფილტვებიდან ჟანგბადის მოტანა სხეულის სხვა ნაწილებში.
არსებობს ძაღლების ანემიის რამდენიმე ტიპი, სხვადასხვა სიმპტომებით, რომლებსაც ძაღლებზე გავლენა შეუძლიათ და მათ ხშირად აქვთ სხვადასხვა მიზეზები და მკურნალობა. მიუხედავად იმისა, რომ დაავადების ზოგიერთ მძიმე ფორმას შეუძლია ანემიური ძაღლების სიცოცხლისათვის საშიში სიმპტომების გამოვლენა, მრავალი მსუბუქი შემთხვევის მართვა ან შეცვლა შესაძლებელია სათანადო ვეტერინარული მოვლის საშუალებით.
თუ თქვენს ძაღლში მდგომარეობის ნიშნები დაინახეთ, უნდა მიმართოთ თქვენს ვეტერინარს სათანადო დიაგნოზისა და მკურნალობისთვის. აი, რა უნდა იცოდეთ ძაღლებისთვის ანემიის ტიპების, მიზეზების, სიმპტომების და მკურნალობის შესახებ.
ძაღლების ანემიის ტიპები და მიზეზები
(სურათის კრედიტი: გეტის სურათები)
არსებობს რამდენიმე ანემიის ტიპები ძაღლებში .
ჯანმრთელ ძაღლებში სისხლის წითელი უჯრედები – ასევე ცნობილი როგორც ერითროციტები – ატარებენ ცილის მოლეკულებს, რომლებსაც ჰემოგლობინი ეწოდება და ფილტვებიდან ჟანგბადს სხეულის ყველა ქსოვილში მოაქვს. სისხლის წითელ უჯრედებს სიცოცხლის ხანგრძლივობა დაახლოებით ორი თვე აქვთ, სანამ ელენთა მათ სისხლის მიმოქცევიდან არ ამოიღებს.
ძვლის ტვინი გადამუშავებს ჰემოგლობინის მოლეკულების ზოგიერთ ნაწილს ახალი სისხლის უჯრედების შესაქმნელად, ხოლო ღვიძლი ფილტრავს დანარჩენ ნაწილებს. შემდეგ პროცესი მეორდება. ანემიის სხვადასხვა ფორმა ამ პროცესში ქმნის დარღვევებს.
აქ არის კანური ანემიის რამდენიმე ტიპი და მათი მიზეზები:
- სისხლის დაკარგვა ანემია ხდება სისხლის ძლიერი დაკარგვის შემდეგ, რაც ჩვეულებრივ არის ტრავმის, ქირურგიული ჩარევის ან სისხლდენის დარღვევის გამო. ეს ასევე შეიძლება გამოწვეული იყოს შინაგანი სისხლდენით წყლულების, პარაზიტების, კიბოს ან სხვა პირობების გამო.
- ჰემოლიზური ანემია გამოწვეულია სისხლის წითელი უჯრედების განადგურებით ან სიცოცხლის შემცირებით. ეს შეიძლება იყოს იმუნური შუამავლობით ჰემოლიზური ანემია (IMHA ) ან აუტოიმუნური ჰემოლიზური ანემია (AIHA), პირობები, როდესაც სისხლის თეთრი უჯრედები თავს ესხმიან სხეულის საკუთარ უჯრედებს, ანტისხეულები ანადგურებენ სისხლის წითელ უჯრედებს. ის შეიძლება იყოს არაიმუნური შუამავლობით, რაც გამოწვეულია პარაზიტებით, მემკვიდრეობითი დაავადებით, ტოქსინებით ან ფოსფორის დაბალი დონით.
- აპლაზიური ან არა – რეგენერაციული ანემია ნიშნავს, რომ არსებობს სისხლის წითელი უჯრედების არასაკმარისი წარმოება . ეს შეიძლება გამოიწვიოს რამდენიმე ფაქტორმა, მათ შორის ძვლის ტვინის დაავადება და სიმსივნეები, თირკმელების დაავადება, პარვოვირუსი, ქიმიოთერაპიის წამლები, გარკვეული მედიკამენტები, ან ზოგჯერ სხივების ან ტოქსინების ზემოქმედება.
- მეტემოგლობინემია ხდება მაშინ, როდესაც სისხლში ძალიან ბევრი მეტემოგლობინია . ჰემოგლობინი ატარებს ჟანგბადს, მაგრამ მეთემოგლობინი არა. ეს არის რკინის ჟანგბადის შედეგი და ჩვეულებრივ ბრუნდება ჰემოგლობინში. როდესაც ეს პროცესი ჩაიშალა, მეტემოგლობინის დონე ძალიან მაღალი ხდება და სისხლი შეიძლება მოყავისფრო ფერის იყოს, რადგან კარგავს ჟანგბადობას. ამ ტიპის ანემია გამოწვეულია გენეტიკური აშლილობით ან ქიმიკატების ზემოქმედებით, მათ შორის ზოგიერთი მედიკამენტით, როგორიცაა იბუპროფენი, აცეტამინოფენი და ბენზოკაინი.
ანემიის სიმპტომები ძაღლებში
(სურათის კრედიტი: გეტის სურათები)
სიმპტომები, რომლებიც ანემიურ ძაღლებში გვხვდება შეიძლება იყოს მსუბუქიდან მწვავედ და შეიძლება ასევე განსხვავდება ანემიის ტიპზე, რაც ძაღლს აწუხებს. ზოგიერთ შემთხვევაში ძაღლებს შეიძლება ნიშნები არ ჰქონდეთ, ამიტომ მნიშვნელოვანია ვეტერინარული რეგულარული გამოკვლევების ჩატარება.
აქ მოცემულია რამდენიმე ნიშანი, რომელთა ყურება და ვეტერინარული ყურადღება უნდა მიაქციოთ, თუ მათ მიხვდებით:
- ღია ღრძილები
- სიფერმკრთალე თვალებში ან ყურებში
- კანის ან ლორწოვანი გარსის ფერის შეცვლა
- სისუსტე, დაღლილობა ან დეპრესია
- მადის ნაკლებობა ან წონის დაკლება
- შავი განავალი
- ჭუჭყის მიღება
- ღებინება
- სახის ან ყბის შეშუპება
- სწრაფი პულსი
- სწრაფი სუნთქვა
- ჰიპოთერმია
ანემიის მკურნალობა და პრევენცია ძაღლებში
(სურათის კრედიტი: Fairfax Media / Fairfax Media Getty Images– ის საშუალებით)
ანემიის მკურნალობა დამოკიდებულია დაავადების ტიპზე და მიზეზზე. თქვენი ვეტერინარი ჩაატარებს ტესტებს და ამის შემდეგ ჩამოაყალიბებს დიაგნოზს.
ეს ტესტები მოიცავს სისხლის წითელი უჯრედების რაოდენობას, პარაზიტების ტესტებს, ღვიძლის, თირკმელებისა და პანკრეასის ფუნქციების შეფასებას, ელექტროლიტების ტესტებს დეჰიდრატაციის შესამოწმებლად, შარდის ანალიზს საშარდე გზების ინფექციების შესამოწმებლად და შემდგომ ტესტებს გარკვეული მიზეზების გამოსარიცხად.
თქვენი ძაღლის ანემიის ტიპზე დაყრდნობით, ვეტერინარმა შეიძლება განიხილოს მკურნალობის შემდეგი ვარიანტები:
- ინტრავენური სითხეები
- სისხლის გადასხმა, განსაკუთრებით სიცოცხლისათვის საშიშ შემთხვევებში
- ძვლის ტვინის გადასხმა
- ანტიბიოტიკები, თუ მიზეზი ბაქტერიული ინფექციაა
- მედიკამენტების შეცვლა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ანემია
- იმუნოდეპრესიული წამლები IMHA ან AIHA შემთხვევაში
- კუჭ-ნაწლავის მედიკამენტები
- პარაზიტული ან დამამშვიდებელი მედიკამენტები
- კალიუმის ფოსფატის დამატებები
თქვენმა ვეტერინარმა შეიძლება სხვა ვარიანტებიც განიხილოს. ასევე მნიშვნელოვანია პროფილაქტიკური მოვლის მეთოდების დაცვა.
ანემიის პრევენცია ძაღლებში უნდა შეიცავდეს შემდეგს:
- რწყილისა და ტკიპების სამკურნალო საშუალებები, რომ არ მოხდეს მათ მიერ გადატანილი დაავადებები, რომლებიც ანემიას იწვევს
- მოერიდეთ ტოქსიკური ნივთიერებების ზემოქმედებას , მაგალითად ტყვიას
- მოერიდეთ ადამიანის მედიკამენტების მიღებას, მათ შორის იბუპროფენი და აცეტამინოფენი
- შეინარჩუნეთ პარაზიტების პრევენციის მედიკამენტები
- თავიდან აიცილეთ ადამიანის ძაღლებისთვის ტოქსიკური საკვები , როგორიცაა ხახვი
- თავიდან აიცილეთ სერიოზული დაზიანება თქვენს ძაღლზე ზედამხედველობით გარეთ ყოფნის დროს და ნუ მისცემთ მათ ქუჩაში ხეტიალის საშუალებას
